Sjabbat II

Competitie kan zomaar het beste uit een mens halen. Alles op alles zetten om de beste te zijn, dat kan tot de mooiste dingen leiden. Musici die maandenlang repeteren voor dat ene concours. Schrijvers die geen genoegen nemen met luie teksten, maar er alles aan doen om de allerbeste teksten af te leveren. Sporters die er helemaal voor gaan. Heerlijk om die mensen bezig te zien. In een wereld waarin soms de middelmaat de norm is, zou wat meer competitie gewenst zijn. Maar er is natuurlijk ook altijd een keerzijde. Want hoe eenzaam kan die strijd zijn als je denkt dat je het vooral in je eentje doen moet? En dat je niet open kan zijn naar je omgeving uit angst dat die ander jouw plek gaat innemen? Dan kan competitie leiden tot verlamming, uitputting en onmenselijkheid.

Zondag zit er een verlamde mens bij een bron waarvan het water die af en toe geneeskrachtig wordt. Een heerlijk uitzicht, een fijn perspectief. Voorwaarde is alleen wel dat je de eerste moet zijn die na een beweging in het water springt. Als je de eerste bent, werkt het. Anders niet. Deze mens zit al 38 jaar te wachten op een medemens die hem op het goede moment het water in draagt. Hij is als de verloren woestijngeneratie die net het beloofde land niet heeft kunnen proeven.

In deze mens gaat een wereld open. Een wereld die het niet meer redt. Die vastloopt en achterblijft. Al het mooie en hoopvolle wordt als een tantaluskwelling. Het lijkt op bereikbare afstand, maar je mist de boot. En niemand heeft je in de gaten.

Maar dwars door die natuurwet van de survival of the fittest wandelt een bevrijder van mensen. Terwijl iedereen geobsedeerd naar die bron zit te staren, kijkt hij die verloren mens aan. En met zijn vraag of hij gezond wil worden, pelt hij diens bestaan af tot op de kern. ‘Geen mens heb ik’, is zijn antwoord. Dat is zijn verhaal. En dat is het precies. Je kan de mooiste, de beste en de slimste zijn. Maar als je geen mens hebt, is het allemaal tevergeefs.

Die bevrijder wordt tot een medemens. Ineens is daar dat onmogelijke woord: ‘sta op!’. Alsof je tegen een berg zegt: ga opzij. Maar het werkt. Omdat deze verlamde mens voor het eerst een medemens ontmoet, staat hij op en gaat hij zijn weg. En als dat gebeurt, kan het sjabbat worden.

Laten we hopen dat dit aanstaande zondag ook gebeurt. Met de Duinzicht-Cantorij en de Tafel van de Uittocht.

Ad van Nieuwpoort