Deze Zondag

Deze Zondag
De slaaf in ons

Hoe word je van een slaaf tot een vrij mens? En dan heb ik het even niet over de slaaf uit een ver verleden, maar over de slaaf die in ons huist. Dat onuitroeibare verlangen naar een sterke leider, een leidend systeem, een zichtbare waarheid. Casper Thomas noemt ‘de autoritaire verleiding’. We zien het om ons heen deze dagen. Maar het ligt veel dichter bij ons dan wij denken. Het is het leven dat het niet kan uithouden met vragen maar smacht naar heldere antwoorden. Het leven dat wil geloven in zekerheden. Dat hunkert naar voorgeprogrammeerde loopbanen en levenspaden. Het is de behoefte naar het gemakkelijke leven. Een behoefte waar de markt graag en handig gebruik van maakt. En voor je het weet ben je een slaaf.

Hoe word je van een slaaf tot een vrij mens? Dat is misschien wel de centrale vraag van de Hebreeuwse Bijbel. Dat uit de slavernij bevrijde volk moet stapje voor stapje leren wat bevrijd leven is. En dat betekent dat je je niet meer laat leiden door voorgeschreven dictaten, maar je het geheim van ware vrijheid op het spoor komt. Het grote adagium van de Tora is immers: Blijf bij je bevrijder! In wat je doet en wat je zegt.

Maar in het verhaal van aanstaande zondag houdt het volk het daarmee niet uit. Hoe herkenbaar. Ze willen een koning. Een zichtbare. Iemand die zegt wat ze moeten doen. Niet een één of ander vaag visioen, maar gewoon helder een zichtbare, sterke leider. Een waarheid waar je tenminste wat mee kan. Niet dat ingewikkelde waar je eindeloos zelf bij na moet denken. Maar iemand die voor jou de weg uitstippelt. Die al jouw vragen beantwoordt en al jouw problemen oplost. En die je het liefst ook nog een leaseauto geeft. Zoiets.

De profeet Samuël schudt zijn hoofd. Hij probeert het volk nog te herinneren aan de koning die hen vernederde in de slavernij van Egypte. Van wie ze juist bevrijd zijn om te worden tot bevrijde mensen. Maar het heeft geen zin. Het volk wil net als al die andere volken een koning. En dan liever niet bij de gratie Gods, maar zo eentje wiens wil wet is. Eentje die onze oorlog voert.

JHWH geeft toe. Ze krijgen de koning die ze verdienen. Ook dat hoort blijkbaar bij die leerweg. Maar hij heeft ook nog iets anders op het oog. Dat is voor later. Iemand uit Bethlehem. Iemand die niet met stevige spierballen komt en met gemakkelijke oplossingen, maar iemand die kopje onder gaat. Iemand die zal laten zien dat bevrijding uit slavernij wel degelijk mogelijk is.

Ad van Nieuwpoort
 
terug