Duinzichtgesprek Jan Anthonie Bruijn

Duinzichtgesprek Jan Anthonie Bruijn

Kort verslag van het Duinzichtgesprek van Ad van Nieuwpoort met Jan Anthonie Bruijn, voorzitter van de Eerste Kamer, op zondag 16 oktober 2022 in de Duinzichtkerk.
Kijk- en luister hier het hele gesprek terug.

Met mooie pianomuziek gespeeld door Reinout Jongsma wordt het interview ingeleid. Het gesprek draait om de vraag: is ons land nog bestuurbaar? En dan die ruwe en onbetamelijke omgangsvormen, wat moeten we daarmee?  Vragen die bij vele, niet in de politiek ingevoerde gewone mensen leven en hen doen afkeren van de politiek.
Bruijn benadert deze vragen enerzijds vanuit zijn persoonlijke drijfveer in de parlementaire democratie voor de gehele samenleving werkzaam te zijn, en anderzijds vanuit de parlementaire historie. Versplintering in zo vele fracties, verhoging van de kiesdrempel, zelfs slechte omgangsvormen zijn in zekere zin van  alle tijden. Als voorzitter van een volksvertegenwoordigend orgaan moet je telkens op de punt van je stoel zitten om de grenzen van het betamelijke te bewaken. Natuurlijk is dat zorgelijk, maar het Reglement van Orde geeft de vergadervoorzitter voldoende houvast. Bruijn is niet voor limitering van het aantal fracties. Het wezen van de democratie is dat een ieder een politieke partij moet kunnen oprichten en bovendien: wat vandaag een splinter is kan morgen een grote fractie zijn en omgekeerd.
 
Wat vindt Bruijn van alle politieke schandalen, zoals de toeslagenaffaire, Groningen, stikstof, asielopvang enz? Heeft dat te maken met de onbestuurbaarheid van ons land? Bruijn betwist dat. De Eerste Kamer behandelt 300 wetsvoorstellen per jaar en kijkt terdege naar de uitvoerbaarheid, maar je moet naar zijn mening het aantal mislukkingen relativeren. Veel gaat wel goed. Wat niet wegneemt dat de politicus zich de mislukking  behoort aan te trekken en er lering uit moet trekken.
Dit gebeurt ook. Bruijn vindt daarom dat Nederland intensief en goed wordt bestuurd. Als er maar voldoende vertrouwen in de politiek bestaat dat crises worden overwonnen. Uiteindelijk bestaat dat vertrouwen.

Wat Bruijn wel kwetsbaar acht is dat de hele politiek zwaar rust op politieke partijen, waarvan de aanhang steeds zwakker wordt. Het is zaak de jongere garde op te roepen politiek actief te worden. Nadenken dus over hoe het in de toekomst moet. Meer politiek debat digitaliseren, het Huis van Thorbecke herinrichten nu Europa zo belangrijk geworden is? Actief zoeken naar nieuwe wegen om  mensen te interesseren in de politiek.

In het vragenrondje komt de vraag op: moet de Eerste Kamer niet prominenter in het nieuws zijn over haar hoofdtaak, nl de bewaking van de kwaliteit van wetgeving? Bruijn: ja, en ook om de levende democratie daadwerkelijk te tonen. Maar die kwaliteitstoets van de wetten blijft de hoofdtaak van de Eerste Kamer en er is zijns inziens eerder behoefte aan een Derde Kamer dan aan slechts één Kamer der Staten-Generaal.

Bruijn’s verhaal is er een van het positieve: niet alleen de mislukkingen zien of zorgen hebben (die er allemaal zijn en waaruit we moeten leren). Relativeren en kennis van de parlementaire geschiedenis veraangenamen het politieke en publieke debat.

Jan Suijver
 
 
Duinzichtgesprek met Rosanne Hertzberger

Duinzichtgesprek met Rosanne Hertzberger

Kijk hier het Duinzichtgesprek terug

Op zondag 20 november ging Ad van Nieuwpoort in gesprek met Rosanne Hertzberger in het kader van de Duinzichtgesprekken. Het hoofdthema van de middag was 

Geloof in de wetenschap

De regen die middag heeft een groot getal toehoorders niet weerhouden de Duinzichtkerk te vullen. Allen nieuwsgierig naar wat Rosanne Hertzberger, microbiologe, schrijfster en NRC-columniste, zou gaan zeggen. Haar columns zijn immers vaak dwars, kritisch en prikkelend. Ze kiest voor optimisme. Ze is Joods maar heeft ervoor gekozen antisemitische dreigingen niet te voelen. Ze vindt haar vak, microbiologie, fascinerend omdat het leven om chemie draait. Rosanne beoefent het vak één dag in de week; daarnaast schrijft ze en neemt ze deel aan maatschappelijke debatten waarbij de wetenschap betrokken is.

Ad vraagt: als we niet in de wetenschap geloven, wat dan wel? Rosanne meent dat je niet van een vertrouwenscrisis kan spreken. Zeker, er is veel desinformatie, maar de wetenschap wint ondanks alles. Natuurlijk moet je niet ongerechtvaardigd hoog vertrouwen in de wetenschap hebben (ze staaft dit met voorbeelden uit het Covid-beleid van de regering, haar vak als het gaat om virussen en besmetting). Ze is niet altijd even betrouwbaar. Je kan er je eigen gelijk mee bewijzen. Je kan er van alles mee beïnvloeden, zoals levensstijl en overheidsbeleid. We misbruiken soms de wetenschap (zoals in de stikstofdiscussie).

Daarom moeten we kritischer kijken. Wetenschap is toe aan vernieuwing. Meer zaken als peer review, elkaar checken, kennis delen, kritische zelfkennis, uit de tunnelvisie komen, andere wijsheid zoeken, zijn nodig. Naar aanleiding van de klimaatconferentie licht ze dit toe: ze mist de inbreng van de fossiele industrie in het publieke debat juist omdat naar haar mening fossiel de transitie te zeer vertraagt. Geluid en tegengeluid zijn essentieel.
 
Haar slotakkoord is dan ook: hoed je voor te veel specialisme in je lekkere bubbel, leve het generalisme. Wetenschap, kom uit je warme bad en zoek andere inzichten uit verschillende vakgebieden op. Zo kom je dichter bij wat waar is.
    
Meer info:www.duinzichtkerk.nlvoor vragen: 070 3245778
 
Duinzichtgesprekken Esther van Fenema

Duinzichtgesprekken Esther van Fenema

Kijk en luister hier het gesprek terug

Duinzichtgesprek van Ad van Nieuwpoort met Esther van Fenema op 11 december 2023

   Esther is psychiater, schrijfster, en ook nog violiste (elke dag toonladders spelen geeft structuur en voorkomt verveling). Onlangs verscheen van haar hand Het verlaten individu, waarom voelen we ons zo leeg? Dit boek is het thema van het gesprek. Maar eerst vraagt Ad naar haar achtergronden.  Esther heeft een Joodse moeder - lijdende aan de druk van de herinneringen aan de Holocaust –, haar vader Christelijk. Haar ouders zochten een protestants huis dat ze nooit echt hebben gevonden. Ze heeft op die zoektocht vele kerken van binnen gezien. Maakte haar nieuwsgierig. Die ervaringen klinken ook door in Het verlaten individu, waarin menigmaal naar de Bijbel wordt verwezen. Ze moest presteren. Geneeskunde en conservatorium. Een bevlogen mens gezegend met talenten. Haar nieuwsgierigheid maakte haar psychiater, die immers zijn/haar patiënten steeds maar vraagt waarom, waarom. Zij werkt nu deels in de crisisopvang deels in een eigen praktijk voor high performers zoals musici;  aan het LUMC heeft zij een muziekpoli opgericht.
   Ad: waarom begin je het boek met Mijn God, mijn God, waarom hebt Gij mij verlaten? Esther: omdat het gaat om verlatenheid, om leegte. God is een metafoor. Wij hebben God verlaten en wanen onszelf God. Het boek komt vooral voort uit de gesprekken in mijn spreekkamer. Wij lijden aan eenzaamheid, verwardheid, vertwijfeling. Esther benoemt deze leegte als achtste hoofdzonde. Omdat we eenzaam zijn, missen we de beschermende werking van de groep. Hoe stel je je daartegen te weer? Door verantwoordelijkheid te nemen, door zorgzaam leiderschap.
   Telkens met verwijzingen naar Bijbelverhalen behandelt het boek de zeven hoofdzonden en hoe die de mensheid tot verlaten individuen hebben gemaakt. We bepalen zelf wat goed en kwaad is, we ontberen een “handleiding” en beseffen niet genoeg dat we elkaar nodig hebben (“verbinding”, niet als de sleetse gemeenplaats van vandaag de dag maar als echte interactie tussen individu en de buitenwereld, het omgekeerde eigenlijk van optimale zelfverwezenlijking. Citaat uit het boek:” Leegte is de ultieme hoofdzonde van onze tijd omdat we de groep hebben losgelaten en onszelf als middelpunt van het universum zijn gaan zien”. Veel leegte ziet Esther in haar praktijk: “wat ik zie sluimert in de samenleving, zo zoverre is de psychiater de kanarie in de kolenmijn”.
   Is er geen enkel lichtpunt? Ja hoor, de mens vindt altijd weer zijn weg uit de ellende, dat zit nou eenmaal  zijn genen, citeert Esther de hersenonderzoeker Swaab.
Wat of wie inspireert je het meest, vraagt Ad. Ester: vooral gewone mensen.
Zij besluit het gesprek met lezing vanaf de kansel van 1 Kor. 13.

JS

Omdat deze samenvatting geen volledig recht kan doen aan het gesprek en a fortiori aan het boek, kunt u het boek het beste gewoon zelf lezen.
 
Terugblik Duinzichtgesprek met Ernst Hirsch Ballin Terugblik Duinzichtgesprek met Ernst Hirsch Ballin


                                                                                                                                            Fotos: Michiel Goudswaard
Ad van Nieuwpoort in Duinzichtgesprek met Ernst Hirsch Ballin, Duinzichtkerk 19 februari 2023

   Waakzaam burgerschap, dat is de titel van het in 2022 verschenen boek van Hirsch Ballin en de aanleiding tot dit gesprek. Een gesprek op hoog niveau voor een ademloos luisterende volle kerkzaal, omlijst met ontspannende pianomuziek gespeeld door Koen van der Linden.
   Het boek is niet autobiografisch, maar wel beïnvloed door zijn jeugd met een Amsterdamse moeder uit een katholiek-sociaal milieu en vader een in 1939 uit Wiesbaden gevluchte liberaal-joodse jurist.
Van het levensverhaal van zijn vader heeft hij geleerd dat in de jaren ’20 en’30 in Duitsland en daarbuiten onvoldoende waakzaamheid bestond jegens ontwikkelingen die toen onvoorstelbaar werden geacht. Is het nu anders?
    Waakzaam burgerschap benoemt zichzelf tot gids voor wie in verwarring is. Verwarring is een veelvoudig begrip. Het houdt in verlies van betrokkenheid bij de rechtsstatelijke instituties, vernauwing, verangstiging in intermenselijke betrekkingen in het algemeen, geen medeverantwoordelijkheid willen dragen voor staat en recht. Veel mensen zijn afgehaakt. Afhaken leidt tot aanhaken bij extreem rechtse ideologieen en tot verdeeldheid en vijandschap. Kijk naar de opvattingen over mensenrechten. Vaak worden die begrepen als egorechten, wat polarisatie met zich mee kan brengen. Mensenrechten gaan dieper, gaan over het levensperspectief van mensen, over de toekomst van klimaat, milieu etc. Je kan  ze beter medemensenrechten noemen. Zo dienen wij permanent waakzaam te zijn voor het behoud van de democratische rechtsstaat.  Laten we het gemeenschappelijke erkennen en overeind houden en sluit je niet op in je eigen superieure en dus anderen uitsluitende club. Dat laatste is een verkeerd soort individualisering.
   Hoe doe je dat, waakzaam zijn? Door goed op te letten. Voor politici ook: eerst onderzoeken, dan de opvatting. Niet marchanderen met het recht, geen geitenpaadjes zoeken en niet partijpolitiek het ethos van de democratische rechtsstaat laten overstijgen. En voor de gewone burger: denk na (is er niet te veel immigratie? is woke gevaarlijk? is de pers voldoende waakzaam? te veel partijen in de Tweede Kamer? allemaal vragen uit de zaal waarop Hirsch Ballin antwoordt: analyseer waar je het precies over hebt en dan is het antwoord genuanceerd). De burger kan aan waakzaamheid ook bijdragen door niet te zwijgen waar stemverheffing gewenst is.
   Hirsch Ballin sluit af met een verwijzing naar Levinas: beperkt onze onoplettendheid onze verantwoordelijkheid, zijn wij voldoende oplettend en waakzaam, zijn wij als mensen genoeg mensen?

Jan Suijver

Kijk hier het Duinzichtgesprek met Ernst Hirsch Ballin terug
Luister hier de podcast op Spotify
 
Duinzichtgesprek met Niki Jacobs Duinzichtgesprek met Niki Jacobs
The ballad of Mauthausen, zondag 26 september in een volle Duinzichtkerk.

Een verbijsterend mooie middag was het met Niki Jacobs en haar vier fantastische muzikanten. We werden meegenomen door de afgronden van antisemistisme, haat en vernedering maar tegelijk ook opgetild door de lichtheid van het geschonken leven en de liefde.

Een onvergetelijk begin van de nieuwe serie Duinzichtgesprekken.
 
Duinzichtgesprek met Bas Heijne Duinzichtgesprek met Bas Heijne
 

Met dit citaat van Henry James eindigde tijdgeestfluisteraar Bas Heijne afgelopen zondag middag zijn inspirerende wervelwind in een volle Duinzichtkerk. 
 
Zonder verbeelding lopen we als samenleving vast. Maar kijk uit dat het geen inbeelding wordt! 
 
Kijk hier terug op een mooie zondagmiddag met een palet vol ideeën en kritische beschouwingen: 



 
 
 
Terugblik Duinzichtgesprek met Oek de Jong Terugblik Duinzichtgesprek met Oek de Jong

                                                                                                                                            Fotos: Michiel Goudswaard
Duinzichtgesprek van Ad van Nieuwpoort met Oek de Jong, zondag 2 april 2023 in de Duinzichtkerk. Leve de verbeelding!

   Ook deze keer speelt Koen van der Linden op de vleugel prettige muziek ter omlijsting van het gesprek.
   Ad start met Oek te vragen over zichzelf en zijn achtergrond te vertellen. Hij komt uit een gereformeerd gezin. Daarvan heeft hij, ouder geworden, wel enige last gehad, maar anders dan zovele generatiegenoten -  en schrijvers als Wolkers en ’t Hart  - heeft hij zich er niet rigoreus van afgekeerd; hij is niet rancuneus. Hij heeft er vijftien jaar over gedaan om dat verleden te “verwerken”. Wat hielp is dat zijn ouders cultureel geinteresseerd waren en niet alleen maar in een benauwde wereld leefden. Maar ook Oek’s eigen instelling niet antiautoritair te zijn is van invloed geweest, zeker toen hij later in het rebelse Amsterdam van de jaren ’60 ging studeren waar hij niets van de rellen moest hebben. Al met al heeft hij zijn  gereformeerde opvoeding als vormend ervaren; bijbelkennis komt van pas, moet je niet willen weggooien.

   Hoe ontdek je je schrijverschap, vraagt Ad. Al als puber voelde Oek die drang om te schrijven. Het kwam eruit toen hij in Amsterdam woonde. Al op jonge leeftijd schreef hij in Hollands Maandblad, soms in “barre eenzaamheid”. Door te schrijven begeef je je in de buitenwereld. Als het over de schrijver zelf gaat, onderscheidt hij het moi social en het moi profond. Die moi social is het masker van de schrijver, de persoon zoals de buitenwereld die ziet. Het moi profond, dat zijn onbewuste krachten. Als ik met een boek begin heb ik wel iets van een globale opzet in mijn hoofd, maar waar ik uitkom weet ik niet. Je wordt, aldus Oek, gestuurd vanuit verschillende werelden elk met verschillende lagen. Dit proces kan je mensvorming noemen.

   Is er nog toekomst voor de roman? Jazeker, de concurrentie met Netflix zal de roman doorstaan. De roman  daalt in de hoofden van de personages af, waardoor de lezer zijn eigen werkelijkheid creeert. Leve de verbeelding! Die intimiteit schept film niet. Natuurlijk moet er meer gelezen worden, al helemaal door de jeugd. Oek ziet dit niet hopeloos in. Daarvoor is een mentaliteitsverandering nodig, die al zichtbaar is. Prachtig immers, die scholen die het meenemen van smartphones in de klas verbieden, wat de leerlingen nog prima vinden ook. We missen in ons land de waardering voor gezag en autoriteit die deze boodschap – lees eens een boek in plaats van je scherm – vertolken. En bovendien: analfabetisme kan een samenleving zich niet permitteren. Het vergroot ook ontvankelijkheid voor allerlei desinformatie, wat politiek risicovol is.

   Met een citaat uit eigen werk laat Oek zien hoe door de hele verschrikkelijke geschiedenis van verbranding, vernietiging en verboden van boeken en hele bibliotheken de literatuur toch overleeft. Een lange keten van mensen zal die wereld blijvend willen instappen door de betovering van het woord.

Jan Suijver

Kijk hier het Duinzichtgesprek met Oek de Jong terug